درمان کم خونی یا فقرآهن در طب سنتی

کم خونی به دلیل کاهش گلبول های قرمز خون در فرد بروز می کند که دارای علائم و نشانه هایی برای تشخیص است. در این مطلب از سایت myherbal.ir به درمان کم خونی یا فقر آهن در طب سنتی می پردازیم.

به طور کلی خون انسان از سه دسته سلول تشکیل شده است که عبارتند از گلبولهای سفید , پلاکت ها و گلبول قرمز .

• گلبول های سفید وظیفه دفاع از بدن در مقابل بیماری را بر عهده دارند.
• پلاکت ها (اصطلاحاً چسب خون) وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند.
• گلبول قرمز سلولهایی قرمز رنگ دایره ای و بدون هسته هستند که وظیفه اکسیژن رسانی به بافت ها وگرفتن دی اکسید کربن از آنها را عهده دار هستند این سلولها توسط مغز استخوان تولید و وارد جریان خون می شوند که عمرشان حدود ۱۲۰ روز است علت رنگ قرمز این سلولها وجود پروتئینی غنی از آهن است که هموگلوبین نام دارد این پروتئین در اکسیژن رسانی به بافت ها نقش کلیدی دارد.

و همانطور که در ابتدای مطلب اشاره شد کم خونی به دلیل کاهش گلبول قرمز ایجاد می شود.

علائم و نشانه های کم خونی

زمانیکه شخصی دچار کم خونی می شود بافت های بدن به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی کنند و قلب برای رساندن اکسیژن کافی به بافت ها و سلولها باید با طپش های بیشتر , سخت تر کار کند در نتیجه علائم زیردرشخص مبتلا به کم خونی بروز می کند.

لازم به ذکر است که مطمئن ترین راه تشخیص کم خونی انجام آزمایش خون است.

• احساس سستی , خستگی همیشگی و یا هنگام فعالیت همراه با احساس سرما در دست ها و پاها
• سرگیجه و سیاهی پیش چشم هنگام برخاستن از جا
• سردرد , عدم تمرکز
• رنگ پریدگی چهره , کمرنگ شدن بستر ناخن , حالت تهوع
• تند شدن ریتم تنفس و طپش قلب
• یبوست , کم اشتهایی و تحریک پذیری (عصبی شدن و کم حوصلگی)
• درد در قفسه سینه
• تمایل به خوردن چیزهای غیر عادی مانند : خاک , گچ , مهر نماز , یخ
• تیرگی زیر چشم

از علل به وجود آمدن کم خونی در شخص می توان به موارد زیر اشاره کرد.

رژیم های غذایی

یکی از مهمترین عوامل کم خونی به طور قطع رژیم های غذایی است زیرا گاهی اوقات افراد بدون اطلاع و بدون مشورت با کارشناس تغذیه اقدام به گرفتن رژیم های سخت لاغری مانند گیاه خواری می کند که متاسفانه حتی موادی اعم از مواد غذایی بدون آهن , گروه ویتامین ب ,‌اسید فولیک , ب ۱۲ واستفاده نکردن از مواد غذایی که حاوی ویتامین ث هستند هر چند این ویتامین در کم خونی نقش مهمی ندارد ولی وجودش باعث جذب آهن در دستگاه گوارش می شود نیز از سبد غذایی حذف کرده که برخی از این مواد باعث تخریب و برداشت بیش از حد گلبول های قرمز خون می شود.

مصرف مستمر چای ,‌ قهوه به خصوص بلافاصله پس از غذا می تواند باعث کاهش جذب قابل ملاحضه آهن در بدن شود.

مصرف ماست و دوغ همراه با غذاهای گوشتی و غذاهای غنی از آهن زیرا این مواد در دستگاه گوارش مانع از جذب آهن موجود در مواد می شوند.

 

کاهش تولید گلبول قرمز در مغز استخوان :

گاهی ممکن است کم خونی به دلیل اختلال تولید گلبول قرمز در مغز استخوان انجام پذیرد که دلائل متفاوتی از قبیل : قرار گرفتن در مقابل تشعشعات رادیو اکتیو که باعث التهاب و اختلال در مغز استخوان می شود انجام پذیرد

خونریزی و از دست دادن خون :

یکی دیگر از دلایل کم خونی و فقر آهن می تواند جراحی های سنگین , بریدگی , خونریزی دستگاه گوارش و حتی قاعدگی های طولانی که باعث از دست دادن خون باشد.

تداخل دارویی :

مصرف داروهای آنتی بیوتیک و همچنین داروهای ضد التهاب از دیگر دلایل کم خونی است زیرا در دستگاه گوارش اختلال ایجاد کرده و باعث کاهش جذب آهن و گروه ویتامین ب می شوند.

افزایش تخریب گلبول های قرمز , بیماری :

همیشه علت کم خونی استفاده نکردن از موادی که حاوی ویتامین های گروه ب , ویتامین ث است دلیل کم خونی نیست در برخی موارد علت کم خونی بیماریی است که فرد به آن مبتلا می باشد گاهی بدن دچار بیماری های خود ایمنی می شود و به اشتباه سلولهای مفید را هدف قرار داده و از بین می برد.

بارداری : زمان بارداری زمانی است که کودک با تغذیه از بدن مادر رشد کرده و مادر را نیازمند به دریافت مواد ضروری می نماید

اسهال مزمن : اسهال مزمن می تواند از دیگر دلایل کم خونی باشد به دلیل اینکه با طولانی شدن مدت زمان اسهال مواد مورد نیاز بدن در این مدت به درستی جذب نمی شود.

تغذیه با شیر مادر : لازم به ذکر است نوزادانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند معمولا بیشر از نوزادانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند دچار کم خونی و فقر آهن می شوند به این علت این که جذب آهن از طریق شیر مادر سریعتر و مطمئن تر از شیر خشک است بنابراین توصیه می شود تا حداقل ۱ سالگی نوزاد از شیر مادر تغذیه کند.

درمان کم خونی یا فقرآهن در طب سنتی

 

درمان کم خونی یا فقر آهن بستگی به علل ایجاد کننده آن دارد در این قسمت به درمان کم خونی در طب سنتی می پردازیم.

خوردن صبحانه  : یکی از مهمترین وعده های غذایی صبحانه است که بهتر است مفصل باشد زیرا بدن پس از ۸ ساعت استراحت آماده دریافت و جذب هر نوع ماده حیاتی است.

عسل : عسل از جمله غنی ترین مواد غذایی است که می تواند در پیشگیری و همچنین درمان کم خونی نقش کلیدی داشته باشد  ۱۰۰ گرم عسل حاوی ۶ میلی گرم آهن است که در مقایسه با جگر گوسفند که فقط حاوی ۱ میلی گرم آهن است مقدار قابل توجهی انرژی و همچنین مواد حیاتی را در خود دارد که علاوه بر آن باعث از بین رفتن ضعف عمومی نیز می شود.

انواع گوشت قرمز , جگر , قلوه , ماهی , زرده ی تخم مرغ نیز در درمان کم خونی موثر هستند.

میوه ها , سبزیجات ,صیفی جات , حبوبات , خشکبار , جوانه ها نیز برای تامین آهن مورد نیاز بدن مفید هستند.

بهترین میوه های خونساز عبارتند از : گیلاس , پسته تازه , انار این سه میوه در میان میوه ها از بهترین ها هستند سپس هلو , زرد آلو , شاه توت ,آلو سیاه ,  ,انبه , سیب , آناناس , بادام درختی تازه  , ریواس , پرتقال , طالبی , گلابی , خربزه , لیموترش , توت فرنگی , گریپ فروت از جمله میوه های خون ساز هستند.

در بین سبزجات و صیفی جات خون ساز می توان به یونجه (شبدر) که یکی از بهترین ها در میان سبزیجات است ,‌جعفری , ریحان سبز و بنفش , تره , شاهی , ترخون , مرزه , برگ تربچه , بولاغوتی ,کاهو , خیار سبز , گوجه فرنگی , هویج , سیب زمینی , چغندر قند ,‌ لبو , کلم پیچ ,کلم بروکلی ,‌ شلغم و انواع دیگر سبزیجاتی که دارای برگ سبز تیره هستند اشاره کرد.

حبوبات اعم از عدس , ماش, انواع لوبیا  ,‌ نخود  در درمان کم خونی یا فقر آهن موثر هستند.

خشکبار : در بین خشکبار که خونساز هستند می توان به پسته , فندق ,‌بادام هندی , بادام زمینی ,‌ بادام درختی ,‌برگه هلو , برگه زردآلو اشاره کرد.

جوانه ها : جوانه ی گندم , جوانه جو و از همه مهمتر جوانه تخم یونجه (شبدر) , جوانه عدس و جوانه ماش نیز در تامین آهن بدن نقش موثری دارند.

شیر بادام نیز برای درمان کم خونی یا فقر آهن موثر است در طرزتهیه شیربادام کافیست ۲۵ گرم مغز بادام درختی را در ۲ لیوان  آب ولرم همراه با ۳ قاشق غذاخوری  عسل داخل مخلوط کن ریخته بعد از خرد شدن مغز بادام مخلوط به رنگ شیر در آمده حالا شیربادام آماده شده که می توانید قبل از صبحانه میل نمایید.

زرده تخم مرغ از جمله مواد غذایی ارزشمند برای تامین آهن و درمان فقر آهن است کافیست ۲ عدد زرده تخم مرغ را همراه با ۲ قاشق چایخوری عسل و چند لیموترش تازه داخل ظرف ریخته و با مخلوط کن دستی بزنید تا مخلوط به صورت یک دست و سفید در آید قبل و یا همراه صبحانه میل کنید.

یکی دیگر از مواد غذایی که در طب سنتی برای درمان کم خونی به آن اشاره شده آب کاهو است برای تهیه آن می توانید مقداری کاهو را با چوب وسط داخل آب میوه گیری بریزید و  آب بگیرید سپس مقداری عسل اضافه کرده نوش جان کنید.

آب خیارسبزه نیز برای کم خونی مفید است کافیست مقداری خیارسبزه را آب بگیرید چند قطره لیموترش تازه و چند قاشق عسل اضافه کنید و میل کنید.

عصاره جگر یکی از غنی ترین منابع آهن است ۱۰۰ گرم جگر گوسفند را بعد از شستشو و خرد کردن داخل بطری در بسته بریزید و به مدت چند ساعت داخل ظرف آبجوش بگذارید سپس بعد از گذشت این زمان عصاره ای که زیر جگر جمع شده است را صاف کرده مقداری آب لیمو ترش و کمی پودر آویشن و یا پودر رزماری به عنوان طعم دهنده به آن اضافه کرده و میل نمایید این عمل را در هفته دو الی سه مرتبه انجام دهید تا آهن موردنیاز بدن تان تامین شود.

معجون گل قند یکی از بهترین روش های درمان کم خونی در طب سنتی است . میزان مصرف برای بزرگسالان ۱تا۲ قاشق مربا خوری, ۳ بار در روز, نیم ساعت بعد از غذا است و برای کودکان بالای دو سال۱ قاشق چای خوری, ۳ بار در روز, نیم ساعت بعد از غذا است.

• یکی از نکاتی که باید به آن توجه نمایید اینست که در صورتیکه دچار کم خونی نیستید هرگز مبادرت به مصرف مقادیر زیاد آهن نکنید زیرا تولید مسمومیت می کند.

 

منبع : حکیم تهرانی